W dzisiejszym wpisie pokażemy, w jaki sposób tanio zmienić laser obrotowy bez funkcji pochylania wiązki w instrument wyznaczający spadki.

Nie martw się, jeśli posiadasz niwelator laserowy wyznaczający tylko linię poziomą bez możliwości elektronicznego ustawiania spadków. Na rynku narzędzi pomiarowych są od dawna akcesoria, które pozwolą szybko zmienić Twój laser w instrument wyznaczający nie tylko płaszczyzny pochylone, ale pracujący także w płaszczyźnie pionowej!

Już we wpisie o elektronicznym ustawianiu spadków w niwelatorach laserowych doszliśmy do wniosku, że możliwość wyznaczania przez instrument wyznaczania płaszczyzn pochylonych jest jego największą zaletą. Dlaczego? A chociażby dlatego, że jednoosobowo możemy tyczyć wysokości i kontrolować poprawność wykonanych (np. ułożonego rurociągu kanalizacyjnego) z zadanym spadkiem.

Nie da się ukryć, że niwelatory laserowe z funkcją elektronicznego pochylania wiązki są droższe od podstawowych laserów „poziomych”. Nie każdego stać na wydatek większy o 500-1000 zł w stosunku do ceny zakupu podstawowego instrumentu. Zapewne jednak każdy by chciał korzystać nawet w swoim najtańszym instrumencie z dobrodziejstw jednoosobowej niwelacji spadków.

Jeśli nasz niwelator laserowy nie posiada elektroniki, to wiązkę możemy pochylić jedynie fizycznie, przechylając instrument. W tym miejscu trzeba jeszcze zwrócić uwagę na jeden bardzo ważny aspekt – żeby laser obrotowy mógł pracować skośnie, musi posiadać funkcję blokady kompensatora. Większość „kręciołków” ma elektroniczny kompensator poziomujący wiązkę. Mechanizm ten, nawet delikatnym potrąceniu instrumentu, wyłącza go, chroniąc w ten sposób użytkownika przed błędami pomiarowymi. Żeby więc pochylać laser poziomy, musimy mieć możliwość dezaktywowania kompensatora, tak by nie wyłączał on przechylonego instrumentu.

Laser obrotowy pochylimy fizycznie na kilka sposobów. Możemy to zrobić, wsuwając i wysuwając nogi statywu lub, jeśli sprzęt stoi na podłodze, podkładając pod spód dystanse. To trochę taka „partyzantka” budowlana, bo obie metody są, po pierwsze mało dokładne, po drugie, często trudne w realizacji, a po trzecie, czasami niebezpieczne dla samego instrumentu. Żeby profesjonalnie zmienić swój niwelator „poziomy” na model „spadkowy”, użyjemy tzw. płyty uchylnej.

↓ Wygląda niewinnie, ale w tej prostocie tkwią potężne możliwości

↓ Pokrętło i podziałka kątowa to najważniejsze elementy płyty uchylnej, za ich pomocą zmieniamy położenie niwelatora laserowego

Płyta uchylna to taki gadżecik pomiarowy, który kosztuje sto kilkadziesiąt złotych, a umożliwia dość precyzyjne ustawianie pochylenia niwelatora. Jej konstrukcja jest wręcz banalna – pokrętło, sprężyna, dwie platformy i gwint do zamocowania na statywie. Kręcąc pokrętłem z podziałką kątową, odchylamy od poziomu podstawę z zamocowanym na niej niwelatorem. Ot, i cała filozofia. Napiszmy jeszcze, że typowa płyta uchylna (np. CST/berger LGA) działa w zakresie 0-90°. Oznacza to, że niwelator laserowy można obrócić do pozycji wertykalnej, w której wirująca głowica będzie wyznaczała linie pionową. Cały czas pamiętajmy, że mamy wyłączony kompensator i pionowania wiązki trzeba wykonać ręcznie.

↓ Duże kółko pod uchylną częścią płyty służy do przykręcenia lasera (gwint 5/8 cala)

↓Obracamy pokrętłem, a instrument się odchyla od poziomu…

↓ … coraz bardziej…

↓ … aż dochodzimy do pozycji pochylonej 90 stopni, gdzie wirująca wiązka wyznacza linię pionu

↓ „Wnętrzności” płyty uchylnej w całe okazałości

↓ Laser bezpiecznie stoi na statywie i w tej pozycji można nim wyznaczać np. prostoliniowość obiektu budowlanego

W świecie narzędzi pomiarowy, jak i w branży motoryzacyjnej, są auta klasy średniej i samochody ekskluzywne. W klasie business akcesoriów do niwelatorów laserowych mamy płytę uchylną Geo-Fennel. Model ten konstrukcyjnie jest identyczny z wcześniej wspomnianym produktem CST/berger, ale dodatkowo przystosowano go do współpracy z pochyłomierzem elektronicznym Geo-Fennel S-Digit mini. Wynik tego jest taki, że niwelator laserowy można pochylać o zadany kąt lub odczytywać ustawiony wcześniej kąt pochylenia z dokładnością 0,1° (0,1%). Zestaw z zewnętrznym pochyłomierzem zmienia nie tylko laser poziomy w instrument ze spadkami, ale też model ze spadkami w narzędzie ze spadkami cyfrowymi.

No i na koniec – żeby się stało zadość tradycji – musimy napisać o kilku ograniczeniach stosowania płyt uchylnych.

• Spadki tylko w jedną stronę – płyta uchylną zrealizujemy pochylenie wiązki tylko w jednym kierunku jednocześnie. Lasery obrotowe posiadają często funkcję dwukierunkowego (wzdłuż i w poprzek) pochylania wiązki laserowej.
• Mała dokładność – podziałki kątowe na pokrętłach płyt uchylnych są mało dokładne. Tym samym nie pochylimy wiązki z taką dokładnością jak byśmy zrobili to elektronicznie.
• Dwuosobowa obsługa – żeby pochylić wiązkę i wpasować ją w istniejące obiekty, trzeba skorzystać z pomocy drugiej osoby. Nie wymyślono jeszcze płyty uchylnej sterowanej pilotem.
• Nie wszystkie niwelatory – z płyta uchylną zadziałają lasery obrotowe z funkcją blokady kompensatora.

Zapraszam do wymiany zdań na temat zalet i wad opisanego rozwiązania.