Instrumenty laserowe na budowie – jak dbać o wzrok

Czerwone lub niebieskie okulary, które są często dostarczane razem z pomiarowymi narzędziami pomiarowymi, absolutnie nie chronią naszego wzroku przed wiązką światła czerwonego lub zielonego. Zainstalowane w nich szkła mają wzmocnić widoczność linii lub punktów laserowych. Kilka zdań o „higienie” i bezpieczeństwie pracy narzędziami laserowymi.

„I poproszę dołożyć te okulary czerwone. Trzeba chronić oczy”. Na taką prośbę kupujących jakiekolwiek urządzenie laserowe zawsze odpowiadam, że oferowane na rynku pomiarowym okulary czerwone nie są okularami ochronnymi, ale modelami wzmacniającymi widoczność wiązki lub punktów laserowych (o ich stosowaniu wspomnieliśmy w jednym z wcześniejszych wpisów). Prawdziwe okulary ochronne dobiera się do konkretnej długości fali świetlnej i np. dla czerwonych laserów obrotowych (długość fali 635-650 nm) szkła ochronne będą miały barwę ciemnozieloną.

Okulary wzmacniające widoczność wiązki (z lewej) i okulary ochronne dla laserów z czerwoną wiązką (z prawej)

Okulary laserowe do laserów budowlanych

Informacja o okularach jest tak bardzo ważna, ponieważ bez świadomości funkcji, jaką one pełnią, można wyrządzić sobie poważną krzywdę, do utraty wzroku włącznie.

W narzędziach pomiarowych stosuje się lasery małej mocy, czyli poniżej 5mW. W Polsce kwestię bezpieczeństwa pracy takimi narzędziami reguluje Polska Norma PN-EN 60825-1:2005 (Bezpieczeństwo urządzeń laserowych – Część 1: Klasyfikacja sprzętu, wymagania i przewodnik użytkownika).

Ponieważ promieniowanie laserowe o tej samej mocy, lecz o różnych długościach fal, może wywołać różne skutki podczas oddziaływania na nasze ciało (np. na oczy), lasery podzielono na 7 klas bezpieczeństwa.

Klasa 1 – laser o bardzo małej mocy, całkowicie bezpieczny, emituje promieniowanie z zakresu 302,5-4000 nm, moc laserów widzialnych (400-700 nm), pracujących w sposób ciągły, nie może przekraczać 0,39 mW.

Klasa 1M – laser emitujący promieniowanie w zakresie długości fal 302,5-4000 nm, które są bezpieczne w normalnych warunkach pracy, może być niebezpieczny podczas patrzenia w wiązkę przez przyrządy optyczne.

Klasa 2 – laser o małej mocy, emituje promieniowanie widzialne w zakresie 400-700 nm, moc lasera pracującego w sposób ciągły nie przekracza 1 mW, lasery te nie są całkowicie bezpieczne, ale oczy chronione są poprzez instynktowne reakcje obronne (odruch mrugania).

Klasa 2 bezpieczeństwa jest najczęściej spotykana w większości narzędzi pomiarowych.

Naklejki informujące o klasie 2 bezpieczeństwa na laserze punktowym, dalmierzu i niwelatorze obrotowym

Klasa bezpieczeństwa laserów budowlanych

Klasa 2M – laser emitujący promieniowanie w zakresie długości fal 400-700 nm, ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne, może być niebezpieczny podczas patrzenia w wiązkę przez przyrządy optyczne.

Klasa 3R – laser o długościach fali 302,5-106 nm, w pracy ciągłej moc wyjściowa promieniowania nie może przekraczać 5 mW, patrzenie w wiązkę przez przyrządy optyczne może być niebezpieczne, dla lasera emitującego promieniowanie widzialne w zakresie 400-700 nm oczy chronione są poprzez instynktowne reakcje obronne (odruch mrugania).

Klasa 3B – laser o długościach fali od 180-106 nm, moc promieniowania nie przekracza 0,5 W, bezpośrednie patrzenie w wiązkę jest zawsze niebezpieczne, patrzenie na wiązkę niezogniskowaną odbitą od powierzchni rozpraszającej jest bezpieczne pod warunkiem, że odległość, z jakiej patrzymy nie jest mniejsza niż 13 cm i czas patrzenia nie przekracza 10 s.

Klasa 4 – najbardziej niebezpieczny, jego użytkowanie jest związane z wieloma uwarunkowaniami opisanymi szczegółowo w normie PN-EN 60825-1:2005, zagrożenie może stanowić również promieniowanie odbite i rozproszone, może powodować uszkodzenie skóry oraz stwarza zagrożenie pożarem.

Na klasę bezpieczeństwa trzeba zwracać szczególną uwagę podczas korzystania z niwelatorów obrotowych. Na rynku sprzętu pomiarowego są lasery rotacyjne o bardzo różnej specyfikacji mocy emitowanego światła i klasie bezpieczeństwa (od 1 do 3). Przed rozpoczęciem pomiarów z nowym narzędziem warto spojrzeć w specyfikację produktu i zapoznać się z parametrami źródła światła lasera rotacyjnego. Ochroni nas i osoby przebywające w otoczeniu pracującego niwelatora  przed ewentualnymi obrażeniami ciała, głównie oczu.

Posługując  się w codziennej pracy laserami krzyżowymi, płaszczyznowymi, punktowymi, poziomica laserowymi, dalmierzami czy niektórymi niwelatorami laserowymi, nie musimy korzystać z okularów ochronnych. Warunek bezpieczeństwa pracy z instrumentami  klasy 2 jest tylko jeden – nie wolno patrzeć bezpośrednio w źródło światła laserowego.

 

Podziel się z innymi!

One thought on “Instrumenty laserowe na budowie – jak dbać o wzrok

  1. Optilux says:

    Bardzo ciekawy artykuł. Ciekawe jaka będzie przyszłość tego typu rozwiązań. Czekam na więcej newsów odnośnie badania wzroku.

Leave a Reply to Optilux Anuluj komentarz

Your email address will not be published. Required fields are marked *

2 × one =