W każdej skrzynce na niwelator optyczny znajdziemy oprócz samego instrumentu kilka „gadżetów”. Każdy ma konkretne zastosowanie i warto wiedzieć, do czego służy.
Prawie każdemu niwelatorowi optycznemu (zdarzają się wyjątki) towarzyszą w walizce transportowej takie same akcesoria dodatkowe. Choć wiedza o ich praktycznym zastosowaniu nie jest niezbędna do codziennego użytkowania niwelatora, to jednak dobrze by było mieć świadomość, co danym narzędziem da się zrobić w szczególnych przypadkach.
Zerknijmy więc w zawartość skrzynki z popularnym niwelatorem optycznym:
Pion sznurkowy – stalowy ciężarek w kształcie stożka z przytwierdzonym kawałkiem sznurka. Element ten służy do „pionowania” niwelatora nad konkretnym punktem w terenie. Sznurek z pionownikiem przywiązuje sie pod spodem głowicy statywu, do śruby sercowej. Czynność pionowania wykonuje się, gdy chcemy niwelatorem optycznym odmierzyć (wyznaczyć) konkretny kąt (punkt, nad którym stoi instrument jest wierzchołkiem kąta). Pionowanie nad punktem jest także pierwszą czynnością w prowadzeniu niwelacji metodą punktów rozproszonych. Trzeba pamiętać, że czynność pionowania za pomocą pionu sznurkowego obarczona jest dużym błędem.
Igła rektyfikacyjna – jedno z dwóch podręcznych narzędzi do samodzielnej rektyfikacji niwelatora w terenie. Za jego pomocą wkręcamy lub wykręcamy poszczególne śrubki rektyfikacyjne płytki ogniskującej (po wcześniejszym zdjęciu osłony okularu), usuwając w ten sposób skręcenie siatki kresek i położenie poziomej kreski siatki celowniczej.
Sześciokątny klucz imbusowy (niekiedy wkrętak imbusowy) – drugie z dwóch podstawowych narzędzi do terenowej kalibracji niwelatora optycznego. Przyrząd ten wykorzystuje się do wkręcania lub wykręcania śrub rektyfikacyjnych libelli pudełkowej w procedurze sprawdzenia i rektyfikacji prostopadłości płaszczyzny głównej libelli pudełkowej do osi głównej niwelatora.
Klucz imbusowy jest chyba najważniejszym wyposażeniem niwelatora i warto go nie zgubić. Błąd libelli pojawia się dość systematycznie (np. pod wpływem naprężeń materiału) i będziemy go w terenie usuwać najczęściej.
Osłona przeciwsłoneczna (opcja) – niektóre modele niwelatorów są wyposażone w metalową lub plastikową osłonę przeciwsłoneczną – tuleję, która założona na obudowę obiektywu ogranicza docieranie promieni słonecznych do soczewek i redukuje w ten sposób powstawanie efektów świetlnych (tzw. flar, blików), zmniejszających kontrast obrazu łaty niwelacyjnej.
Ściereczka higieniczna (opcja) – kawałek miękkiego materiału do czyszczenia z zewnątrz (bez rozbierania niwelatora) elementów optycznych, np. obiektywu, okularu, pryzmatu pentagonalnego, kolimatora, powierzchni libelli pudełkowej. Utrzymanie w czystości optyki niwelatora podnosi dokładność odczytów i komfort pracy. Użycie zbyt twardego materiału (lub zanieczyszczonego drobinami piasku) może doprowadzić do porysowania obiektywu.
Pochłaniacz wilgoci (opcja) – to taka mała papierowa torebka z twardymi kulkami w środku. Jej zadaniem jest pochłanianie wilgoci i ochrona przed kondensacją pary wodnej w sytuacjach, gdy w pudełku transportowym zamkniemy zamoczony niwelator. Torebka taka z pewnością ograniczy zaparowanie instrumentu, a może nawet całkowicie zapobiegnie powstaniu takiej sytuacji. Nie wyrzucajmy pochłaniaczy wilgoci, ponieważ pomagają one przechowywać niwelator optyczny w suchym opakowaniu.
