Zwrócono się do mnie ostatnio z pytaniem, jakiego instrumentu użyć do wyznaczania wysokości linii energetycznych. Zadanie niby łatwe, ale nie wchodził jednak w grę pomiar bezpośredni odległości przewodu od ziemi (np. ręcznym dalmierzem), bo jak wycelować małą plamkę laserową w cienki i wciąż poruszający się kabel energetyczny? Po chwili namysłu zaproponowałem… dalmierz laserowy, ale taki, który oblicza wysokość na podstawie pomiarów pośrednich.

Dalmierz nie tylko do wnętrz

Jakoś tak się przyzwyczailiśmy, że ręczne dalmierze laserowe to instrumenty do pomiarów pomieszczeń, gdzie przeważnie wyznacza się krótkie odległości, a niekiedy na ich podstawie sprzęt oblicza pole powierzchni czy objętość. Zapominamy całkowicie, że te bardziej zaawansowane modele dalmierzy posiadają na tyle rozbudowane funkcje pomiarowo-obliczeniowe, że pozwalają w otwartym terenie wykonywać pomiary, których nie zrealizowalibyśmy praktycznie żadnym innym „oprzyrządowaniem”. Bo czym zmierzyć wysokość słupa energetycznego, drzewa czy bloku mieszkalnego bez wchodzenia na nie lub wynajmowania geodety z profesjonalnym sprzętem mierniczym? Okazuje się, że dalmierz laserowy – urządzenie mieszczące się w kieszeni – w ciągu kilku sekund wyznaczy wysokości wszystkich wspomnianych obiektów. I to zdalnie, bez potrzeby narażania własnego zdrowia.

„Energetyczne” zadanie

Do napisania tego krótkiego poradnika zainspirował mnie jeden z klientów, który musiał mierzyć wysokości linii energetycznych w miejscach ich największych ugięć. Firma już posiadała dalmierz, ale problemem był pomiar odległości do przewodu. Jego grubość jest przecież na tyle mała, że sygnał z dalmierza nie ma się od czego odbić, by powrócić do instrumentu i pozwolić mu obliczyć dystans.

Zaproponowałem więc użycie innego dalmierza. Wybór padła na Leica Disto D8. Akurat to urządzenie, ponieważ:

• posiada ono cyfrowy celownik, który pozwala bardzo dokładnie wskazywać cel,
• wyposażone jest w czujnik pochylenia do pomiaru kątów pionowych,
• pochyłomierz działa w zakresie 360°, co ważne jest w pomiarach z bliskiej odległości,
• ma wiele funkcji pomiarów pośrednich.

Podwójny pomiar pochylenia

No dobrze, rozwiążmy w końcu „energetyczne” zadanie. Żeby określić wysokość linii energetycznej, skorzystamy z funkcji w Disto D8, która producent nazwał „Podwójnym pomiarem pochylenia przy jednej zmierzonej odległości”. Funkcja ta oblicza pośrednio wartość szukanej wysokości na podstawie trzech zmierzonych bezpośrednio przez dalmierz wartości – jednej odległości i dwóch kątów pionowych.

Łatwa procedura

Wstawiamy na podłożu dokładnie pod przewodem elektrycznym cel, który odbije wiązkę laserową. Może to być dowolny element, np. tarczka celownicza.

Na klawiaturze dalmierza Leica Disto D8 wciskamy trzykrotnie przycisk A. Na wyświetlaczu pojawi się symbol B.

Celujemy we wcześniej ustawioną tarczkę celowniczą, tuż przy jej dolnej krawędzi (tak by plamka była jak najbliżej powierzchni podłoża) i uruchamiamy pomiar klawiszem C. Instrument zmierzy i zapisze w pamięci odległość i pierwszy kąt pionowy.

Celujemy z wykorzystaniem kamery w kabel energetyczny i ponownie uruchamiamy pomiar klawiszem C. Dalmierz zmierzy drugi kąt pionowy, a następnie na podstawie zmierzonych trzech wartości obliczy szukaną wysokość kabla nad ziemią.

Przytrzymując wciśnięty dłużej klawisz A, na ekranie pojawią się wszystkie pomierzone i obliczone długości.

Proste? Wręcz banalne!

Kilka słów podsumowania

Prezentowaną technikę pomiarową można z powodzeniem stosować chociażby do pomiaru wysokości drzew czy budynków. Wysokość roślin wyznaczamy, mierząc najpierw odległość i kąt pionowy do podstawy pnia, a następnie drugi kąt pionowy do najwyższego punktu korony. Nie trzeba się męczyć, celować w liście i mierzyć do nich odległości, co jest zadaniem karkołomnym. Szczególnie w przypadku drzew iglastych. Podobnie rzecz się ma w przypadku pomiaru budynków czy budowli. Duży zasięg dalmierza Disto D8 (200 m) pozwala mierzyć obiekty oddalone od stanowiska pomiarowego o naprawdę spore odległości.

I jeszcze garść praktycznych porad:

• żeby pośredni pomiar wysokości był jak najdokładniejszy, trzeba korzystać ze statywu i przed rozpoczęciem pomiaru zmienić w instrumencie punkt odniesienia wyników (od środka dalmierza),
• trzeba pamiętać, że dokładność wyznaczenia pośredniego wysokości będzie obarczone większym błędem niż bezpośredni pomiar długości (nawet centymetrowym, który wynika z nieprecyzyjnego celowania i błędów pomiaru trzech wartości geometrycznych),
• przy pomiarze wysokości przewodów instrument należy ustawiać w miarę możliwości prostopadle do linii energetycznej, w osi punktu pomiarowego,
• do pomiarów pośrednich można wykorzystać także dalmierz Leica Disto D5, pamiętając jednak o jego ograniczonym zakresie działania pochyłomierza (­±45°, urządzenie trzeba ustawiać dalej od linii energetycznej).

Powodzenia!