Niwelator optyczny – jak sprawdzić, czy działa poprawnie, cz. IV

Opisane we wcześniejszych odcinkach czynności rektyfikacji należą do tych łatwiejszych. Czas przejść do trudniejszej części. Tym razem napiszemy, jak sprawdzić błąd siatki kresek.

Błąd siatki kresek wynika z nieprostopadłości osi głównej niwelatora do poziomej kreski siatki celowniczej. A bardziej obrazowo – jeśli ten błąd istnieje, siatka kresek jest skręcona. Oznacza to, że jej pionowe ramię nie jest w rzeczywistości w pionie, a poziome w poziomie. Jeśli skręcenie jest naprawdę duże, może znacznie wpływać na dokładność niwelacji. Warto więc co jakiś czas kontrolować ten błąd w niwelatorze.

Błąd siatki kresek można „zdiagnozować” na dwa sposoby:

  1. Wyjmujemy z walizki na niwelator pion sznurkowy (jest on wyposażeniem prawie każdego niwelatora optycznego) i wieszamy go w polu widzenia rozstawionego na statywie instrumentu, tak by swobodnie zwisający sznurek tworzył pionową linię. Należy zadbać o to, żeby w trakcie kontroli pion się nie ruszał. Najlepiej więc ten etap rektyfikacji przeprowadzać w zamkniętym pomieszczeniu. Celujemy niwelatorem na wiszący pion i sprawdzamy, czy pionowa kreska pomiarowa siatki pokrywa się ze sznurkiem lub jest do niego równoległa.
  2. Na ścianie lub na innej równej powierzchni rysujemy krzyż z pionowym i poziomym ramieniem. Staramy się, by ramiona krzyża były jak najcieńsze. Tak celujemy niwelatorem , by ramię narysowanego punktu znalazło się na samym końcu poziomej linii siatki celowniczej (z prawej lub z lewej strony). Z użyciem leniwki koła poziomego powoli obracamy instrument, obserwując czy pozioma linia siatki kresek pokrywa się z poziomym ramieniem narysowanego punktem.

Jeśli w pierwszym przypadku linia pionowa siatki celowniczej nie pokrywa się ze sznurkiem pionu, a w drugim linia pozioma nie pokrywa się na całej długości z punktem pomiarowym, to mamy do czynienia z błędem siatki kresek. Do usunięcia tego błędu wygodniej jest korzystać z metody 1.

  1. Celujemy tak, by pionowa kreska pokrywała się ze sznurkiem.
  2. Zdejmujemy osłonę okularu lunety.
  3. Odkręcamy śrubki płytki ogniskującej i delikatnie obracamy ją, usuwając skręcenie siatki kresek.

W kolejnej części napiszemy o rektyfikacja poziomego ustawienia osi celowej w zakresie działania kompensatora.

 

Podziel się z innymi!

Komentuj

Your email address will not be published. Required fields are marked *

eighteen + 10 =