Taśma taśmie nierówna – wzorcowanie

Często zdarzają się sytuacje, gdy użytkownicy nawet zwykłej taśmy stalowej (przymiaru wstęgowego) potrzebują dokumentu potwierdzającego jego dokładność. Gdzie i jak go zdobyć?

W jednym z poprzednich wpisów o przymiarach do mierzenia długości staraliśmy się wyjaśnić, w jaki sposób każdy rodzaj taśmy trafia do sprzedaży, jakie procedury formalne musi przejść, by legalnie funkcjonować na rynku sprzętu pomiarowego, a także poznaliśmy najważniejsze parametry przymiarów. Tym razem napiszemy kilka słów o wzorcowaniu.

Każda przymiar do pomiaru długości podlega prawnej kontroli metrologicznej. W jej ramach odpowiedni urząd wykonuje legalizację pierwotną, ponowną lub jednostkową. Jeśli parametry metrologiczne danego typu przymiaru nie ulegną zmianie w trakcie produkcji, to legalizacja jest czynnością jednorazową.

Wzorcowanie, zwane także popularnie kalibracją, to procedura, która w określonych warunkach, ma na celu:

  • poprawić oszacowanie różnicy między wartością odniesienia a wartością uzyskaną przy użyciu przyrządu
    pomiarowego oraz niepewność tej różnicy w czasie gdy przyrząd jest faktycznie użyty;
  • ponownie upewnić się, że za pomocą danego przyrządu pomiarowego można uzyskać
    określoną niepewność pomiaru; oraz
  • potwierdzić czy była, lub nie, jakakolwiek zmiana w przyrządzie pomiarowym, która mogłaby
    nasunąć wątpliwości dotyczące wyników otrzymanych w minionym okresie.

Bardziej obrazowo – w procedurze wzorcowania przymiaru do wyznaczania długości sprawdzamy, czy fizyczny 1 m na taśmie, to w rzeczywistości 1 m wzorca, a jeśli nie, to jaka jest różnica między metrem z taśmy a metrem nominalnym.

Celem wzorcowania jest określenie kondycji metrologicznej wzorcowanego przyrządu i poświadczenie, że instrument spełnia określone wymagania metrologiczne. Wzorcowanie kończy się wydaniem świadectwa, w którym podaje się informację o błędzie pomiaru oraz o dokładności wyznaczenia tego błędu (niepewność pomiaru).

Wzór świadectwa wzorcowania.

Wzorcowanie, w przeciwieństwie do legalizacji, jest czynnością dobrowolną, która jest realizowana według potrzeb użytkownika i nie należy do grupy prawnej kontroli metrologicznej. Nie istnieją żadne przepisy prawne, które określają czasowy interwał kolejnych wzorcowań i okres ważności świadectw wzorcowania. W wielu dużych firmach, które mają na przykład wdrożone systemy zarządzania jakością według normy ISO 9001, kolejne terminy wzorcowań są zapisane w księdze jakości.

Taśma miernicza geodezyjna

ISO 9001:2000 w punkcie 7.6 mówi: „Tam gdzie niezbędne jest zapewnienie wiarygodnych wyników, wyposażenie pomiarowe należy (…) wzorcować lub sprawdzać w wyspecyfikowanych odstępach czasu lub przed użyciem w odniesieniu do wzorców jednostek miary mających powiązanie z międzynarodowymi lub państwowymi wzorcami jednostek miary; jeżeli nie ma takich wzorców, należy prowadzić zapisy dotyczące zastosowanej podstawy wzorcowania lub sprawdzania”.

Często świadectwa wzorcowania przymiaru wymagają od użytkownika zleceniodawcy prac. W większości przypadków to od właściciela przymiaru zależy, co ile będzie poddawał go wzorcowaniu. Jeśli sprzęt jest użytkowany bardzo intensywnie i w trudnych warunkach, trzeba go sprawdzać częściej. Przyjmuje się, że przymiary powinny być wzorcowane raz w roku. Dobrym zwyczajem jest po każdej takiej procedurze porównywać wyniki z poprzednimi i analizować stan oraz zużycie materiału, z jakiego wykonane jest narzędzie miernicze. Jeśli okaże się, że taśma nie zmienia swoich parametrów przez rok, to interwały kolejnych badań można wydłużyć np. do dwóch lat.

Wzorcowanie przymiarów do mierzenia długości wykonują bądź 9 okręgowych i 58 obwodowych urzędów miar (będących jednostkami Głównego Urzędu Miar), bądź w zewnętrznych laboratoriach wzorcujących, bądź we własnych laboratoriach firmowych. Wzorcowanie przeprowadza się według ustalonych i zatwierdzonych procedur w ściśle określonych warunkach (w tzw. warunkach odniesienia).

 

Podziel się z innymi!

Komentuj

Your email address will not be published. Required fields are marked *

four + 9 =