Niwelatory i poziomice laserowe – lepszy zielony czy czerwony?

Odpowiedź na postawione pytanie nie jest jednoznaczna. W wielu aspektach zielona wiązka w laserowych instrumentach pomiarowych jest efektywniejsza. Ale są też i ciemne strony tego koloru, o których bardzo rzadko się pisze i mówi. Wykładamy kawę na ławę.

Sytuacja rynkowa

W ofercie prawie wszystkich producentów laserowych narzędzi pomiarowych znajdziemy kilka-kilkanaście modeli poziomic laserowych, laserów krzyżowych i punktowych czy niwelatorów obrotowych. Wśród nich większość to wersje z czerwoną wiązką. Instrumenty z zielonym światłem laserowym stanowią znikomy procent portfolio narzędziowego wszystkich liczących się na rynku pomiarowym graczy.

Ba, są na rynku producenci, którzy w ogóle nie oferują „zielonych” laserów, wielu z nich wycofuje się ze sprzedaży takich instrumentów, a jeszcze inni mają je w swoich katalogach tylko dla prestiżu marki.

Dlaczego tak się dzieje, napiszemy pod koniec artykułu.

Niedoceniony zielony

Czerwone lasery zdominowały całkowicie rynek instrumentów pomiarowych. Z moich doświadczeń wynika, że wręcz promil zainteresowanych zakupem takiego narzędzia pyta o zalety i wady modeli z zielonym światłem. Zaryzykuję, że 99% w ogóle nie wie o istnieniu takich wersji poziomic czy niwelatorów, a tych, co wiedzą, odstrasza od zakupu trochę cena i brak informacji o zaletach i wadach tego typu rozwiązań.

Główną i najważniejszą zaletą i przewagą zielonych laserów nad modeli z czerwonym światłem jest widoczność wyświetlanej wiązki. Analizując poniższy wykres zależności czułości ludzkiego oka od długości światła, zauważymy, że nasze oko jest 4-krotnie bardziej czułe na kolor zielony niż na czerwony. A bardziej obrazowo – linię zielonego lasera widzimy 4 razy lepiej niż czerwonego.

Poziomica laserowa z zieloną wiązką

Ta właściwość zielonego lasera przekłada się bezpośrednio na chociażby zasięg pracy instrumentu. Zieloną wiązkę lasera obrotowego widać z ok. 30 m, podczas gdy efektywny zasięg pracy lasera z czerwonym światłem to około kilkanaście metrów. Mowa tutaj oczywiście o pracy bez odbiornika, z wykorzystaniem wizualnym linii laserowej. Podczas pomiarów z czujnikiem kolor wiązki nie ma większego znaczenia.

Dobra widoczność zielonej wiązki oznacza większą dokładność poziomowania, precyzyjniejsze wyznaczania pionów, większy komfort pracy w nasłonecznionych pomieszczeniach.

Poniżej wiązki laserowe w mocno nasłonecznionym pomieszczeniu wyświetlane przez laser krzyżowy CST/berger ILMXT i laser liniowy CST/berger ILMXTG.

Czerwona kontra zielona wiązka lasera krzyżowego

Zielony inny niż czerwony

W „klasycznych” czerwonych instrumentach laserowych źródłem światła jest laser półprzewodnikowy. Ma on postać złącza p-n, w którym obszar czynny jest pompowany przez przepływający przez złącze prąd elektryczny. Czerwone światło o długości fali ok. 630-780 nm powstaje w diodzie laserowej bezpośrednio, czyli bez potrzeby wykorzystywania dodatkowych elementów optycznych i elektrycznych.

W przypadku światła zielonego sprawa jest dużo bardziej skomplikowana. Okazuje się bowiem, że światło zielone (532 nm) nie jest emitowane bezpośrednio przez diodę laserową. Powstaje ono w ośrodku optycznie nieliniowym ze światła podczerwonego 1064 nm wskutek podwojenia częstotliwości fali. Światło o długości fali 1064 nm powstaje z kolei w laserze na ciele stałym, do którego energia dostarczana jest optycznie za pomocą diody laserowej.

Zasada powstawania zielonej wiązki w laserach budowlanych

W instrumentach pomiarowych z zieloną wiązką laserową pracuje więc nie podstawowa dioda laserowa, a skomplikowany układ optoelektryczny składający się z układu soczewek, kryształów (ośrodków czynnych) i filtrów.

Kawa na ławę

Jak obiecaliśmy na początku, napiszemy o wszystkich wadach laserów krzyżowych i niwelatorów obrotowych z zieloną wiązką laserową.

Wysoka cena zakupu – wynika bezpośrednio z kosztów produkcji skomplikowanego układu optoelektronicznego, który emituje zieloną wiązkę lasera. Jest on znacznie droższy od zwykłej diody laserowej emitującej bezpośrednio światło czerwone.

Duże zużycie energii – sprawność przetwarzania światła 808 nm na 532 nm jest na poziomie 10-15%, dlatego niwelator laserowy o mocy np. <5 mW światła zielonego musi być wyposażony w podczerwoną diodę laserową o mocy ok. 50 mW. Do jej zasilania potrzeba znacznie więcej prądu. Bliźniacze niwelatory laserowe CST/berger ALHVD (czerwony) i CST/berger ALHVGD (zielony) posiadają identyczne akumulatory, ale pierwszy działa na nich 60 godz., a drugi tylko 25 godz.

Słaba sprawność przy niskich temperaturach – zespół kryształów (ośrodków czynnych), które emitują światło o właściwej długości fali jest bardzo czuły na niskie temperatury. Okazuje się, że w temperaturze poniżej 0°C zielona wiązka traci aż 50% widoczności. Dlatego zielone instrumenty pomiarowe są przeznaczone głównie do prac w dodatnich temperaturach otoczenia.

Niwelatory laserowe z zieloną i czerwoną wiązką

Większe niebezpieczeństwo – w niwelatorach obrotowych zielona wiązka ma moc <5 mW, a to oznacza, że laser należy do klasy 3R bezpieczeństwa (więcej o tym temacie we wcześniejszym wpisie). Patrzenie w wiązkę przez przyrządy optyczne może być niebezpieczne, oczy chronione są poprzez instynktowne reakcje obronne (odruch mrugania). Przy pracy zielonym laserem obrotowym trzeba jednak zwracać większą uwagę na swój wzrok niż przy modelach czerwonych, które spełniają klasę 2 lub 2M bezpieczeństwa.

Klasa bezpieczeństwa zielonych i czerwonych niwelatorów laserowych

Słowem podsumowania – instrumenty laserowe z zieloną wiązką swoją małą popularność zawdzięczają przede wszystkim wysokiej cenie. Ich drobne ograniczenia technologiczne są zaniedbywalne, jeśli użytkownikom zależy na widoczności wiązki laserowej. A ta przy zielonym kolorze jest znacznie lepsza niż przy czerwonym.

 

Podziel się z innymi!

4 thoughts on “Niwelatory i poziomice laserowe – lepszy zielony czy czerwony?

  1. radek says:

    pracowalem na niwelatorach rotacyjnych hilti pr25 czerwony i chyba pr26 lub 28 – zielony
    wada zielonego przy pracy z odbiornikiem jest odleglosc od niwelatora czytnika czerwony odczytuje pomiar 0 przy samym urzadzeniu zielony ma z tym problem i najblizsza odleglosc to ok 1 m czyli mamy wiekszy blad pomiaru poczatkowego

  2. Konrad says:

    Witam,
    Stoję przed wyborem niwelatora, pytanie czy zielony przestaje działać w temperaturze poniżej zera, czy w ogóle nie wolno go używać, czy po prostu zmniejsza się jego widoczność

  3. Marek Pudło says:

    W instrukcjach obsługi producenci podają 0 stopni jako temperaturę graniczną pracy instrumentu. Pewnie będzie spokojnie działał, tylko że laser traci swoje właściwości. Niwelator z zieloną wiązką to głównie sprzęt do wnętrz, a tam zwykle powyżej zera 😉 Zakup takiego modelu do prac zewnętrznych nie ma sensu.

  4. Jaroslaw says:

    Witam chciałbym zakupić laser obrotowy pod stawianie ścian zewnętrznych budynków ale nie murowanie. Moje pytanie jaki byłby najlepszy i z opcja zatrzymania światła lasera w dowolnym miejscu za pomocą pilota tak aby moc dokładnie ustawić sobie profil U? Jestem zainteresowany kupnem bosch grl 500h tylko nie mogę sprawdzić czy on ma ta opcje z zatrzymaniem światła.

Komentuj

Your email address will not be published. Required fields are marked *

7 + sixteen =